چهار گروه از مردمان در کلام امیر مؤمنان

ترجمه و تفسیر خطبه ۳۲ نهج البلاغه از زبان مرحوم شریعتی

ای مردم ما در زمانه ای پرعناد و بدکینه گرفتار شده ایم، انسان نیکدل و پاکدامن را در این روزگار بد می شمرند و ستمکار در این عصر بر تندباد غرور و نخوتش می افزاید؛ آنچه می دانیم سودمان نمی بخشد و آنچه را نمی دانیم نمی پرسیم.

مردم بر چهار گروه اند:

یکی آنکه از پلیدکاری در زمین بازنمی ایستد مگر هنگامی که جانش ناتوان گردد و تیغش کند و دستش تهی.

دیگری آنکه شمشیر را برکشیده و آتش شرارتش را برافروخته و سواره و پیاده را بسیج کرده، خود را فروخته و ایمانش را باخته است تا ثروت خلق را به غارت برد یا بر سر جایگاهی بالا رود. چه بد سودایی است که دنیای پست را بهای خویشتن خوش بینی و آن را در ازای آنچه نزد خدا داری بگیری.

دیگری با کار دین، در طلب دنیاست و نه با کار دنیا در طلب دین، آرامش و وقار به خود می دهد و قدمهایش را آهسته و نزدیک به هم بر می دارد و دامن ردایش را به پرهیزکاری فرامی چیند و خود را به درستکاری می آراید و پوشش خدا را پناه پلیدکاری و معصیت خود می گیرد.

چهارم، کسی که از عجز خویش، از دست یافتن به قدرت درمانده است و از بیچارگی خویش به بیچارگی خو کرده و به ضعف و فقر و ذلت زندگی خویش تن داده است، آنگاه با نام قناعت خود را آرایش می کند و به جامه پارسایی خود را زینت می بخشد و در حالی که نه در خانه نه در بیرون، نه در دل و نه در زندگی، مرد این کار نیست.