اهمیّت آشنایی با نظریه ی بینامتنیّت

بنا به تعریف «ژرار ژنت» فرانسوی، —بینامتنیّت عبارت است از «کاربرد آگاهانه ی متنی در متن دیگر. خواه به گونه ای کامل، یا چونان پاره هایی.» در حقیقت، — بینامتنیّت اندیشیدن در اندیشه های دیگران، به رسمیّت شناختن حضور دیگری در متن، قایل شدن به وجود تکثّر و ردّ تک گویی است.

       استفاده از نظریه ­ی ادبی، یکی از ابزارهای مهم و اساسی در تحلیل متون ادبی است. مطالعه­ ی متن بر اساس نظریه ­ی ادبی، روشی نظام ­مند و منسجم در اختیار پژوهشگر قرار می­ دهد تا از افقی خاص به آثار بنگرد و بیش از پیش با استعدادها و قابلیّت­ های متن آشنا شود. برخی از نظریه ­های ادبی، نگاه تک صدایی به آثار را به چالش کشیده ­اند، مطالعه در غالب پژوهش ­های انجام شده، بیانگر این حقیقت است که مؤلّفان در محدوده ­ی شرحِ برخی از قسمت­ ها و توضیح واژه­ ها و ذکر برخی صنایع ادبی باقی مانده ­اند و در بیش ­تر موارد برای آثار، هویّتی مستقل قایل شده ­اند. تغییر در نوع نگاه و خوانش آثار مخصوصاً آثاری که در نوع خود آغازگر و نقطه­ ی شروع یا اوج یک نوع ادبی بوده ­اند؛ ما را با جایگاه واقعی آن آثار و اهمّیّت آن­ها بیش از پیش آشنا می ­کند و این آثار را از حالت تک صدایی بودن درمی ­آورد و هویّت واقعی آن­ها را به درستی  می ­نمایاند. 

اوضاع و احوال نقد در ایران ...

نقد و داوری دربارۀ آثار ادبی زبان فارسی، دشوار است؛ زیرا در ایران سنت نقد و بررسی وجود نداشته است. برای رسیدن به مرحلة نقد درست ناگزیریم از پذیرفتن بسیاری از راه و رسم­های نقد ادبی که در زبان­های دیگر رواج دارد. ما امروز در مرحلة اقتباس هستیم تا برسیم به مرحله‌ای که از خود نیز ملاک­های نقد و بررسی به وجود آوریم. بهترین ناقد روزگار ما کسی است که بتواند آرای منتقدان اروپایی را به درستی با آثار ادبی فارسی تطبیق دهد. ... 

زبانحال حضرت زینب (س) در روز اربعیـن در قالب مستزاد

ای راه حقیـقت ده بــاتان قــانه، حسیـنیم       ای شاه لب عطشان

قـرباندی باجــون قبـــــر پریشانه حسینیم        زینب سنـــه قربان

مـدّتی باجون حسرتیدی گلشن و باغه             سولموش گولوم ای وای

بیـر بولبولیدیم یانمیـشیدیم درد فــــراقـه        یاندی دیلیم ای وای

گلدیم که آلام اصغریوی بیرده قوجـاقه        لای لای بالا لای لای

لای لای چالا باجون، قوزی قربانه حسینیم         زینـب سنه قــربان

یادوندادی قارداش که باشون اوستونه گلدیم     گوداله دوشنـده

قانیله دولان گؤزلریـوون قانینی سیلدیم           من شمری گؤرنده

خنجـر دمینه من بو ایکی اللری وئـردیم          باشــون کسیــلنده

زینب له دانیش، دوتما اوزون یا نه حسـینیم       زینب سنــه قربـان

چؤخ ائتمه گلایه که  سنه آغلاما د یم من؟       قالدون قوری یئرده

هئچ باجی کیمی گؤزلرووی باغلامادیم من؟    لب تشنه اؤلنـده

یا کی حرمونله یا سووی ساخلامادیم من      یـانـنام بئله درده

اولموشدیم اسیر، فرقه ی عدوانه حسینیـم      زینب سنه قـــربان

قــارداش ائشـیده باجی گلور گلسه قبـاقه      بو رسـم دور از بس

بیـر روح گله ر قلب پریشـــانه حسـینیــم      زینب سنـه قـربان

حتماً سنه اکبر دئیوب ای چوخلی یاراسی      یا نوندا دور اکبــر

عمّه م باجیلار هامی گلور، باشـدا قراسی      ای سبـط پیمبــــر

وار زینب الینده گؤروره م قانلـو لواســی       القـــــاندی یکسر

دور گل قبـاغا، بــاخ بـو اسیـرانه حسینیـم       زینب سنـه  قـربان

بیــر عدّه اسیرانه نگهـبان باجی قـــربــان        رقیّــه سی نـا لان

شرمنده اؤلان دیده سی گریان باجی قربان        بو سؤز منی داغلار

رقیـّه قالوب شام ده مهمان بـاجی قربـان            یاس ساخلاییب آغلار

امّا اطاقــون ائـتـــدیله ویــرانه حسینیم           زینـب سنــه قربان

رقیّه غمینه نئجه گؤر دوزدیم حسینیـــم           لای لای بالا لای لای

اکبر یوخودی قبرینی من قازدیم حسینیم           لای لای بالا لای لای

اکبر آدینی باش داشینا یازدیم حسینیـم            لای لای بالا لای  لای

مختاری یازار شـرحینی هر یانه حسینیم            زیـنـب سنـه قربــــان

شعر از مرحوم شیخ احمد مختاری