غروب وقتی اولار، غملی بیر
هــواسی غریــبون
دوشه ر خیالینه چوخ، غملی ماجـراسی غریــبون
هامی ائوینه گئــده نـده قــالار اراده غریب لـر
اؤوقته دردینی بیلمه ز، بجز خـداسی غریبـون
آتا بالانون الینده ن دوتوب ائوینـــه گــئده نده
خدا بیلور اوجالار، عرشه آه و واسی غـــریبون
غریب باخار ولی گولمه ز هامی دئینده گولـنده
نه چون کی قلب ده هئچ یوخدی بیرصفاسی غریبون
اگر شهید اولا نورس جوانی قوم لارون اوسـته
یقین کفن اولاجاق، قانلو اؤز لبــاسی غریـبون
ائشیت سه بو خبــری اقرباسی، نیله ر الــــهی
خصوصاً اولسا اگر، بیر قوجـــا آتاسی غریـبون
دیزینده طاقتی اولماز، جوانی اؤلموش آتــانـین
ایکی گوزونده ن اؤگون، اسگیلر ضیاسی غریبون
اوغول جنازه سیــنی آختاروب تاپاندا یارالـی
حسین کیمی اوجالار عرشه چوخ نواسی غریـبون
ائشیتموسن کی حسینون عزیز جـــوانی اؤلنده
یارالی اوغلونا تابوت اولـوب عبــاسی غریـبون
یارالی اوغلی قوجاقین ده ذوالجناحینون اوسـتـه
عباده ن هر طـرفه قـان وئـره ر یاراسـی غریبون
یوخیدی قارداشی، اوغلی، قوجاقه اکبرون آلسون
ولی سوسوز بالالار، اولدی هم صداسی غریـبون
آلوب ارایه علی اکبــری، باش آچدی حـــرم لر
اوجالدی شیون اؤگون باشلانوب عزاسی غریـبون
دوروب باخاردی خانم لیلی خیمه لر آراسینـــدان
یاخـینا گلمگه، مانع اولور حیــاسی غریــــبون
گوروب بوحالی حسین أمرائدوب کناره گئدون سیز
گلوب جوانینی گورسون، اوغول آناسی غریـــبون
قویون غریب آنا گلسون یارالی اوغلـونی گورسون
سسینه سس وئرون، از بس اؤلوب بالاسی غریبون
حسینه آغلاسا «مختاری» قـبر ائـوینده یقین دور
اؤ گوز یاشی اولاجاق، دردیــنون دواسی غریبون
تکرار صدای تو
مشقِ هرشبِ هَزارها و چلچله هاست
گذشته ، حال و آینده
پرسان پرسان، دنبال ردّ پای صدای توأند
و جاده ها ؛
با همراهیِ تو معنا گرفته اند
و من بی تو
باختم معنای هرچه «بودن» را
ای تمام هستیِ من؛
پدر!!!...
«مسرور»
در بیــابانی که نه پا
و
نه سر دارد پدید هر زمان
سرگشته تر هر ساعتی حیــران ترم
گرچه بسیـاری رسن بازی فکرت کرده ام
بیش از
این چیزی نمی دانم که سر در چنبرم
گر بگویم آن چه از اندیشه بر جان من است یا چو من حیـــران
بمانی، یا نداری
باورم
************
من پای ز ســر نمی دانم او را دانــم دگر نمی
دانم
چندان می عشق یار نوشیدم کز میکده ره به در نمی دانم
جز بی جهتی نشان نمی یابم جز بی صفتی خبر نمی
دانم
مرغی عجبم ز بس که پرّیدم گم
گشتم و بال و پر نمی دانم
************
در سرم از عشقت این سودا خوش
است در
دلــم از شوقت این غوغا خوش است
گر زبانـــم گنگ شـــد در وصف تو
اشک خــون آلود من گویـا خوش است...
گر نبــاشـد هر دو عالـــم گو مبــاش
تو تمـــامی با توام تنهـــا خوش است...
پرتو خورشیـــد چون صحـــرا شود
ذرّه ی ســرگشتـــه ناپـــروا خوش است
چون تو پیـــدا آمدی چون آفتـــاب گر
شـــدم چون ســایه ناپیدا خوش است
دی اگر چون قطـــره ای بودم ضعیف این
زمـــان دریا شــدم، دریا خوش است
*************
دانی که چه ایم؟ ـ نه بزرگیم، نه
خُرد دانی که چه می خوریم؟ـ نه صاف و نه دُرد
نه می بتـوان ماند، نه می بتـوان بُرد
نه می بتـوان زیست، نه می بتـوان مُرد
*************
آن می خواهــم که جایگاهی گیرم در ســایه ی دولتی پنــاهی گیرم
صـد راه ز هر ذرّه چو بر می خیــزد پس من چه کنم کدام راهی گیرم؟
*************
گاه لاف آشنـــایی می زنیـــم گه غمش را مرحبـــایی می زنیـــم
همچـو چنگ از پرده ی دل زار زار آخر این دم ما ز جایی می زنیــم
ما مسیم و این نفس های به درد بر امیــــد کیمیـــایی می زنیـــم
اندر این دریا که عالم غرق اوست بی دل و جان دست و پایی می زنیم
*************
همه عالم خروش و جوش از آن
است که معشـوقی چنین پیدا نهان
است
ز هریک ذرّه خورشیــدی مهیّـاست ز هر یک قطره ای بحری روان
است
اگر یک ذرّه را دل بر شـــکافی ببینی تا که اندر وی
چه جان است
اگر جمله بدانی هیـــچ دانی
که این جمله نشان از بی نشــان است
*************
ز عشقت سوختـم ای جان کجـایی بمـاندم بی ســر و سـامان کجـایی
ز پیـــدایی خود پنهــان بماندی چنین پیـدا، چنین پنهــان کجـایی
چو تو حیــران خود را دست گیری ز پا
افتــاده ام حیــران کجـایی
ز شــوقِ آفتـــــابِ
طلعت تو
شـدم چون ذرّه سرگردان
کجایی
*************
ای جهانی جان و دل حیران تو صد هزاران عقل سرگردان تو
گوئیا سرگشتگی داری تو دوست کاسمان از گشتگی تو دو توست
ای دلم هر دم ز تو آغشته تر هر زمانم بیش کن سرگشته تر
در تحیر مانده ام در کار خویش می بمیرم از غم بسیار خویش
*************
خداوندا به حقّ آن که می داری تو او را دوست که این شوریده خاطر را نجاتی ده ز حیرانی
به جان او رســان نوری که برهد زین همه شبهت دلش را آشــکارا کن همه اســـرار پنهانی
میان آسمانم یا زمینم؟
اسیر و بندۀ خاکم، همینم
گهی این سو و گه آنسوست میلم
کجا باشد مرام واپیسنم؟!...
« مسرور»
ذوالنّون گفت: «آنکه عارف تر است به خدای، تحیّر او در خدای سخت تر است و بیش تر، از جهت آن که هر که به آفتاب نزدیک تر بود در آفتاب متحیّرتر بود تا به جایی رسد که او، او نبود.» (عارف و صوفی چه می گویند، جواد تهرانی، ص 6) هر کس به میزانی که خود را بشناسد، به معرفت دست می یابد. گاه مقام وحدت، خود را در آیینه ی کثرات می بیند، «فتبارک اللهُ أحسنُ الخالقین» می گوید؛ گاه کثرات، در آیینه ی هستی وحدت را می بینند؛ در چنین جایگاهی است که حلّاج «أناالْحق » می گوید و بایزید «سبحانی ما أعظَمُ شأنی» می گوید. (مسروره مختاری، مقاله آخرین خط بندگی در مثنوی معنوی)
شمس تبریزی در مقالات خود می نویسد:
«در دریا، روشنایی پیدا شد در آب. کشتیبان هیچ نگفت. روزی در آن روشنایی رفتیم. روشنایی ِدیگر ظاهر شد. بعد از آن، کشتیبان سجده کرد ــ سجده ی شکر. گفت: «اگر اوّل گفتمی، زهره ات بدریدی. آن یک چشمِ ماهی بود و آن چشمِ دیگر آن ماهی. اگر یک دم برگشتی، کار خراب کردی. و آن ماهی خود که بود؟ پیوسته ماهی در دریا متحیّر باشد، امّا دریا در آن ماهی متحیّر است، که به این بزرگی چه گونه است و چیست که در من است؟» (مقالات شمس، ویرایش جعفر مدرّس صادقی، ص19)
شمس در مورد حیرت انگیز بودن خود می گوید:
« ... آن خطّاط، سه گونه خط نوشتی:
ــ یکی را او خواندی، لاغیر !
ــ یکی را، هم او خواندی، هم غیر !
ــ یکی، نه او خواندی، نه غیر !
آن [خطّ سوم] منم ! (خطّ سوم، ص 3)